Your browser version is outdated. We recommend that you update your browser to the latest version.
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ & ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ

Παχυσαρκία και ενδοκρινολογία: Μια επισκόπηση

Η παχυσαρκία είναι ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας, που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ορίζεται ως υπερβολική συσσώρευση σωματικού λίπους, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη και ορισμένων τύπων καρκίνου. Η ενδοκρινολογία είναι η μελέτη των ορμονών και του ενδοκρινικού συστήματος και παίζει καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση και διαχείριση της παχυσαρκίας.

Το ενδοκρινικό σύστημα και το ενεργειακό ισοζύγιο

Το ενδοκρινικό σύστημα είναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση πολλών πτυχών του μεταβολισμού του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής ισορροπίας. Το ενεργειακό ισοζύγιο είναι η ισορροπία μεταξύ της ποσότητας ενέργειας που λαμβάνει το σώμα από τα τρόφιμα και της ποσότητας ενέργειας που χρησιμοποιεί. Όταν η ενεργειακή πρόσληψη υπερβαίνει την ενεργειακή δαπάνη, το σώμα αποθηκεύει την πλεονάζουσα ενέργεια ως λίπος. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία.

Ορμόνες και Παχυσαρκία

Υπάρχουν διάφορες ορμόνες που παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της ενεργειακής ισορροπίας και του σωματικού βάρους. Η λεπτίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από τα λιποκύτταρα που σηματοδοτεί τον εγκέφαλο να μειώσει την πρόσληψη τροφής και να αυξήσει την ενεργειακή δαπάνη. Η γκρελίνη είναι μια άλλη ορμόνη που παράγεται στο στομάχι και διεγείρει την όρεξη. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας που ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και βοηθά στην αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας ως λίπος.

Σε άτομα με παχυσαρκία, η ρύθμιση αυτών των ορμονών μπορεί να διαταραχθεί. Για παράδειγμα, τα αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης μπορούν να οδηγήσουν σε αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αποθήκευση λίπους και αύξηση βάρους. Ομοίως, τα μειωμένα επίπεδα λεπτίνης μπορούν να προκαλέσουν στον εγκέφαλο να λάβει λιγότερο σήμα για να μειώσει την πρόσληψη τροφής και να αυξήσει την ενεργειακή δαπάνη, οδηγώντας σε περαιτέρω αύξηση βάρους.

 

Αυτοάνοσα Νοσήματα και Παχυσαρκία

Τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Για παράδειγμα, η αυτοάνοση ασθένεια Θυρεοειδίτιδα Hashimoto μπορεί να οδηγήσει σε υποθυρεοειδισμό, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένο μεταβολισμό και αύξηση βάρους. Άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο διαβήτης τύπου 1 και η κοιλιοκάκη, μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αύξηση βάρους και παχυσαρκία εάν δεν αντιμετωπιστούν σωστά.

 

Ο αντίκτυπος της παχυσαρκίας στην ενδοκρινική υγεία

Η παχυσαρκία μπορεί να έχει βαθύ αντίκτυπο στην ενδοκρινική υγεία. Για παράδειγμα, τα άτομα με παχυσαρκία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, μια κατάσταση κατά την οποία το σώμα γίνεται ανθεκτικό στην ινσουλίνη και δεν είναι σε θέση να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η παχυσαρκία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς και σε αυξημένα επίπεδα ορμονών όπως η κορτιζόλη και τα οιστρογόνα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση του σωματικού βάρους.

 

Θεραπεία και διαχείριση της παχυσαρκίας

Η θεραπεία και η διαχείριση της παχυσαρκίας περιλαμβάνει ένα συνδυασμό αλλαγών στον τρόπο ζωής και ιατρικών παρεμβάσεων. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει διατροφικές αλλαγές, αυξημένη σωματική δραστηριότητα, και φάρμακα απώλειας βάρους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να συνιστάται βαριατρική χειρουργική επέμβαση.

Οι διατροφικές αλλαγές αποτελούν κρίσιμο συστατικό της διαχείρισης της παχυσαρκίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη μείωση του μεγέθους των μερίδων, τη μείωση της πρόσληψης ζαχαρούχων και υψηλών λιπαρών τροφών και την αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών και πρωτεϊνών. Επιπλέον, τα άτομα με αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να χρειαστεί να ακολουθήσουν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη ή χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες για να διαχειριστούν την κατάστασή τους.

Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα είναι ένα άλλο σημαντικό συστατικό της διαχείρισης της παχυσαρκίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως το περπάτημα, ποδηλασία, ή κολύμπι, και μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της ενεργειακής δαπάνης και την προώθηση της απώλειας βάρους.

Φάρμακα, όπως φάρμακα απώλειας βάρους και φάρμακα μείωσης της γλυκόζης, μπορεί να συνταγογραφηθούν για να βοηθήσουν στη διαχείριση της παχυσαρκίας και των σχετικών καταστάσεων. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να συνιστάται βαριατρική χειρουργική επέμβαση. Αυτός ο τύπος χειρουργικής επέμβασης μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του μεγέθους του στομάχου, οδηγώντας σε μειωμένη πρόσληψη τροφής και απώλεια βάρους.

Οι ορμόνες στην ….παχυσαρκία



TSH
FT4
FT3
ACTH
ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ
ΑΥΞΗΤΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ
IGF-1
LH - FSH      Αρσενικό - Βικιπαίδεια
LH - FSH Θηλυκό - Βικιπαίδεια
ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ  Αρσενικό - Βικιπαίδεια
ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ Θηλυκό - Βικιπαίδεια
SHBG
ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ


ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗ


25(ΟΗ)vitamin D
ΡΕΝΙΝΗ
ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ
ΛΕΠΤΙΝΗ
ΓΚΡΕΛΙΝΗ



Ενδοκρινολογικός Έλεγχος



1. TSH, FT4, FT3

2. LH, FSH,  Τεστοστερόνη, Οιστραδιόλη, SHBG

3. Γλυκόζη αίματος, ινσουλίνη, c-πεπτίδιο

4. Παραθορμόνη, ασβέστιο και φώσφορος αίματος

5. Αυξητική ορμόνη,  IGF-1

6. ACTH,  κορτιζόλη αίματος, 1mg ODST

7. Λεπτίνη

8. Προλακτίνη



Βιβλιογραφία

1. Paula Álvarez-Castro et al. Endocrine Function in Obesity. Endocrinol Nutr. 2011;58(8):422-432

2.
John P H Wilding. Endocrine Testing in Obesity. Eur J Endocrinol2020 Apr;182(4):C13-C15

3.
R Pasquali et al. European Society of Endocrinology Clinical Practice Guideline: Endocrine Work-Up in Obesity. Eur J Endocrinol2020 Jan;182(1):G1-G32.